Postumus toch! (2.72)

Roddelen is des mensen. En blijkbaar gebeurde er tijdens een Romeinse dinner party genoeg om het geroddel van de mensen in de stad een week lang te stofferen. Het hoofdpersonage in dit epigram is niet onbesproken: meet Postumus!

2.72

Mensen praten, Postumus (1). Er is iets gebeurd.
Het diner van gisteravond heeft je naam besmeurd.
Hopelijk is het enkel lasterpraat,
want het gaat hier om een ongeoorloofde daad.
Iemand heeft je in elkaar geramd. (2)
Latinus (3) heeft nog nooit, in woede ontvlamd,
zo’n harde klappen uitgedeeld,
wanneer hij met Panniculus (4) in een mime speelt.
Maar het vreemde van al:
Wie zat er achter die knal…?
Caecilius heeft het gedaan!
Die roddel is al de hele stad rondgegaan.
Volgens jou is het niet waar.
Ik geloof je wel, Postumus, maar…
Wat als er tijdens dat feest
getuigen van Caecilius’ ballen (5) zijn geweest?

Noten bij de tekst:

(1) Postumus treedt in verschillende epigrammen van Martialis op en een terugkerend verwijt is zijn slechte adem. Martialis moet daarom niet van Postumus weten, want een slechte adem betekent, naast een slechte mondhygiëne, vooral een “os impurum”: een mond die zich schuldig maakt aan onoorbare seksuele praktijken. Orale seks dus. Not done voor een Romeinse, vrijgeboren man. (op deze blog: Epigram boek II. 12 – Oschrijft)
(2) Letterlijk staat er: os tibi percisum. Het werkwoord ‘percidere’ betekent letterlijk ‘stuk slaan’. Maar naast die letterlijke betekenis wordt de uitdrukking ook als seksuele metafoor gebruikt: voor meestal anale, maar hier dus orale penetratie. Bron: Craig A. Williams, Martial Epigrams Book Two (2004: 230)
(3) Latinus was een zeer populaire acteur in mimestukken ten tijde van keizer Domitianus. Hij wordt tweemaal in het werk van Juvenalis vernoemd: 1.36, 6.44 en één keer in de biografie van Domitianus van de Romeinse historicus Suetonius (Suet. Dom. 15).
(4) Panniculus [Lat. pannus, -i: een stuk doek, een vod] is één van de vaste typetjes die optraden in een mime, een soort clown.
(5) Dubbelzinnige betekenis: testis, -is kan zowel “getuige” als “testikel” betekenen. De uitdrukking in het Nederlands “ballen aan je lijf hebben” bevat die dubbelzinnigheid ook: in eerste instantie wijst die uitdrukking op mannelijkheid & durf, en wordt ze – vreemd genoeg – ook voor sterke vrouwen gebruikt. In dit vers kunnen de ballen ook letterlijk opgevat worden. De daad waar heel de stad van gonst, is dat Postumus in zijn mond genomen werd door Caecilius.