Gesnoef in het theater – deel 3 (epigram 5.35)

5.35

Euclides, helemaal in het purper gekleed, (1)
riep hoe goed z’n landgoed in Patras het deed. (2)
“Tweehonderdduizend! En dat in Corinthe nog meer! (3)
Als nakomeling van Leda spreek je me aan met ‘Heer’!” (4)
Hij bleef maar brullen en zich tegen Leitus verzetten, (5)
die hem dringend verzocht de achterste rij te bezetten.
En net op dat moment viel er met een smak
een grote sleutel uit het trotse heerschap z’n zak.
Nog nooit, Fabullus, was een sleutel zo cruciaal
in het doorprikken van een protserig verhaal! (6)

Noten bij de tekst:

1. Euclides is een fictief personage. De naam, van Griekse oorsprong, is zeldzaam en betekent letterlijk “goed op slot”. Zoals vaak in de epigrammen van Martialis gaat het hier om een sprekende naam. Voor meer uitleg: klik hier.
2.  Patras is een havenstad in het noordwesten van de Peloponnesos.
3. Om tot de ridderstand te behoren moest je over een fortuin van 400.000 sestertiën beschikken. (Howell 1995: 119)
4. Leda was de vrouw van Tyndareos, koning van Sparta. Euclides heeft zijn landgoed dus niet toevallig gekozen: net zoals Sparta ligt Patras in de Peloponnesos. De stamboom laten opklimmen tot een mythologisch personage was niet ongewoon in de oudheid: zo beweerde Pallas, een vrijgelaten slaaf van keizer Claudius, dat hij een verre nakomeling was van de koningen van Arcadië (Tac. Ann. XII 53). De keuze van Euclides is natuurlijk extra komisch, omdat Leda negen maanden na een rendez-vous met Zeus, die voor de gelegenheid de gedaante van een zwaan had aangenomen, een ei legt.
5. Leitus = de zaalwachter die ook al optrad in epigrammen 5.8 en 5.14.
6. Euclides was waarschijnlijk een ordinaire portier. In de commentaar van Howell (1995: 119) lezen we ook een andere mogelijke interpretatie: een man van standing draagt nooit zijn eigen huissleutel (of die van de voorraadkamer), maar vertrouwt die toe aan een van zijn slaven. Euclides valt dus door de mand.