Filosofen in Martialis’ epigrammen: Chaeremon (1)

In het onderstaande epigram moet een zekere Chaeremon harde kritiek incasseren. Chaeremon is een stoïcijnse filosoof. Het zou kunnen dat het hier gaat om de zoon van Leonidas, één van de gezanten die door de Alexandrijnen in 41 n.Chr. naar keizer Claudius gestuurd werd.

Vóór Seneca leraar van keizer Nero werd, heeft Chaeremon zich van die taak gekweten.

Chaeremon is een praatjesmaker, die prat gaat op zijn doodsverachting. Martialis is niet onder de indruk. Chaeremon is extreem arm en ziet daarom in de dood een oplossing voor zijn doffe ellende. De kritiek van Martialis is tweevoudig: enerzijds maakt hij de bedenking dat Chaeremon niet zo minnetjes over het leven zou doen, als hij rijkelijker door het lot was bedeeld. Nu heeft hij niet veel te verliezen. Hij zou wel anders piepen, als hij in luxe leefde samen met een jonge en gewillige minnaar, redeneert Martialis. Anderzijds zou een échte stoïcijn de benarde omstandigheden dapper verdragen en geen vroegtijdige dood nastreven. Chaeremon is een lafbek en niet de held die hij beweert te zijn.

Epigram 11.56

De dood is in jouw ogen, Chaeremon, iets om naar uit te kijken.
Daaruit moet je dappere, stoïcijnse inborst blijken.
Een kruik zonder handvat, een haard zonder vuur,
een bed vol wandluizen in jouw armtierige schuur.
Dag en nacht dezelfde vodden van kleren,
het laat je koud, het kan je niet deren.
Wat ben jij een bewonderenswaardige man!
Jij, die perfect zonder al deze luxe kan.
Zonder stro, beschimmeld brood of flutjeswijn
is het leven voor jou minstens even fijn.
Maar wat met kussens die met zachte lamswol opgevuld zijn?
Zetels, die met purperen stof overtrokken zijn?
Een knaap die de gasten doet smachten naar zijn rozerode lippen.
Hij ligt op jou te wachten, jij hoeft alleen maar met de vingers te knippen.
Dan zou je Nestor wel dríe keer willen overleven!
Élke seconde zou je dan ten volle willen beleven!
Het is gemakkelijk om in armoede niks om het leven te geven.
Een held wil ondanks zijn ellende verder blijven leven.

Verder lezen? Op deze website vind je verschillende vertalingen in het Engels.