Carpe diem: Raad voor Lucius Julius Martialis

Martialis heeft heel wat epigrammen gericht tot zijn naamgenoot, Lucius Julius Martialis. Dat was een hardwerkende advocaat, die door Martialis vaak aangespoord werd om wat meer te genieten van het leven. We zien een workaholic voor ons opdoemen, één brok stress en gespannenheid. Tijd om het wat rustiger aan te doen, want de mooie dagen zijn geteld en vliegen razendsnel voorbij.

Epigram 5.20

Hadden wij, lieve Martialis, zeeën van tijd,
was zorgeloos nietsdoen een beklonken feit,
dan konden we ons eindelijk op het échte leven concentreren,
dan hoefden we onze patronen in het atrium niet te vereren, (1)
ons af te beulen op het forum voor een of ander proces.
Gedaan met die ellende, wég rottige stress!
Geen protserige standbeelden om ons in te prenten
wat ze gepresteerd hebben, die belangrijke venten.
Nee! We toeren door de stad,
nemen voor onze mond geen blad.
We flaneren onder een portiek,
dompelen ons onder in de lyriek, (2)
we baden en doen wat we willen.
We zullen nauwelijk van de goden verschillen.
Het Campus Martius is ons terrein, (3)
dat mooie, bruisende plein!
Maar dat leven is ons beiden niet gegund
en intussen raakt het onze alsmaar verder uitgedund.
Fijne momenten vliegen voorbij, we hebben ze gehad.
Heeft iemand ooit getreuzeld, die de kennis van ’t goede leven bezat?

Noten bij de tekst:
(1) Cliënten, Romeinen uit een lagere sociale klasse, moesten ’s ochtends hun patroon (rijke beschermheer) begroeten. Hoe meer cliënten er in het atrium (de centrale hal) stonden te drummen, hoe meer aanzien de patroon bezat. In ruil voor deze ‘salutatio’ kregen de cliënten eten of geld.
(2) In het Latijn staat er ‘libelli’, het verkleinwoord van ‘liber’. Catullus gebruikt datzelfde woord om naar zijn poëzie te verwijzen. Lyriek genoot in de oudheid een beperkter aanzien dan de serieuzere genres van de epiek en de historiografie. Daarom vertaalde ik ‘libelli’ als ‘lyriek’.
(3) Het Campus Martius was oorspronkelijk een vlakte ten noorden van Rome. Later werd het een belangrijke wijk en bouwden de Romeinen er vele tempels en openbare gebouwen. Uit deze plattegrond (klik hier) wordt duidelijk waarom Martialis er zo graag vertoefde en deze plek als zijn speeltuin uitkoos: portieken genoeg om tijdens warme zomerdagen de schaduw op te zoeken en aan thermen ook geen gebrek. Die werden van water voorzien door de aquaduct ‘Aqua Virgo’, een van de elf aquaducten in Rome en in opdracht van Marcus Agrippa gebouwd.

Verder lezen? In epigram 1.15 had Martialis zijn vriend ook al aangemaand wat meer van het leven te genieten in plaats van altijd maar te werken. Klik hier: Epigram boek I.15 – Oschrijft