Catullus carmen 16

Marmeren bustes uit de 19de eeuw

Catullus, die in zijn werk de vrouw op een piëdestal plaatst en met haar omgaat als – stel je voor! – een gelijke, kon in zijn tijd op bakken kritiek rekenen. Dat druiste immers in tegen alle regels van de ‘pudor’ (de eerbaarheid). Op basis van carmen 5, waarin Catullus zonder enige schaamte naar kusjes van zijn geliefde hengelt en daar maar niet genoeg kan van krijgen, kreeg hij de reputatie van “mietje”. En dan bedoel ik niet dat Catullus voor homoseksueel werd versleten. De Romeinen dachten niet in termen van hetero- of homoseksueel. Hun seksualiteit beschreven ze aan de hand van de termen ‘actief’ en ‘passief’. Een vrijgeboren, volwassen Romeinse burger moest de actieve rol vervullen tijdens het liefdesspel. De vrouw daarentegen moest alles gewoon lijdzaam ondergaan. In theorie. Er waren ongetwijfeld ook vrouwen die liever het heft in eigen handen namen. De actieve dominatrix, die de man alle hoeken van de kamer laat zien, is in satirische werken een geliefd voorwerp van spot. Zij gedraagt zich immers als een man. En haar man, de slappe vod, laat alles zomaar gebeuren. On-denk-baar in de machowereld van de Romeinen.

In onderstaand gedicht trekt Catullus van leer tegen Aurelius en Furius, die de dichter verwijten zo’n slappe vod te zijn. Hij geeft hen lik op stuk en bewijst zijn mannelijkheid door te dreigen hen als vrouw te nemen. Geen enkele lichaamsopening zal gespaard blijven. De rollen worden hier dus omgedraaid: de zogezegde stoere mannen worden nu in de rol van ‘pathicus’ of ‘cinaedus’ gedwongen.

c. 16

Ik pak jullie van achter en van voor,
Aurelius en Furius, daar dienen jullie voor!
Mijn gedichtjes vinden jullie sentimentele koek.
“De schrijver draagt van hetzelfde laken een broek.”
Een dichter moet in ’t echte leven
misschien wel het goede voorbeeld geven,
maar poëzie schrijft hij met een ander doel:
die moet opwindend zijn en zwoel,
niet voor kinderogen bestemd,
maar voor hen wier lust niet door ouderdom wordt getemd.
Jullie die over duizenden kussen lazen
zal ik met mijn mannelijkheid verbazen.
Ik pak jullie van achter en van voor,
Aurelius en Furius, daar dienen jullie voor!

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *