Carpe diem! Goede raad voor de winnaar van de Capitolijnse Spelen (4.54)

4.54 Tijdens de Capitolijnse Spelen maakte de concurrentie geen schijn van kans. (1)Op jouw verdienstelijke lokken, Collinus, rust nu de eikenkrans. (2)Wees verstandig en benut elke dag,alsof het de laatste is die je beleven mag.Bid niet tot de drie wolspinnende zussen, (3)zij zijn niet door smeekbeden te sussen.Je mag nog rijker zijn dan Crispus, (4)standvastiger […]

lees meer

Dappere Arria in epigram 1.13

Arria (1ste eeuw n.Chr.) is de echtgenote van de generaal Caecina Paetus, stoïcijns filosoof en oprecht republikein, die zijn steun heeft gegeven aan Scribonianus in diens verzet tegen keizer Claudius. Na de mislukking van die opstand, die plaatsvond in de Romeinse provincie Illyricum (het westelijk deel van de Balkan), wordt Paetus in 42 gevangen genomen […]

lees meer

Armoedzaaier Mamurianus (1.92)

In onderstaand epigram krijgt een zekere Mamurianus er flink van langs, een fictief personage. De naam is zeldzaam en komt slechts één keer voor in CIL 3.12289 als de naam van een vrijgelatene. De naam doet denken aan Mamurra, een Romeinse soldaat die onder Julius Caesar diende. Zijn militaire carrière en de bescherming van Caesar […]

lees meer

De suïcide van Festus (1.78)

In de oudheid was zelfdoding niet, zoals bij ons, een aparte categorie die tegenover een natuurlijke dood stond. Zelfdoding werd bijvoorbeeld gerekend onder de ontijdige dood (Lat. immatura mors), die ook door een ongelukkig toeval kon worden veroorzaakt.Maar hoe dachten filosofen erover? Een stoïcijn was heilig van het bestaan van het fatum overtuigd, een goddelijk […]

lees meer

Een hardhandige kapper (11.84)

11.84 Wie niet vroegtijdig aan de overkant van de Styx wil geraken,kan beter geen afspraak bij kapper Antiochus maken.Bleke armen worden met minder wrede messen gemutileerdtijdens de praktijken waartoe Cybele haar priesters inspireert. (1)Het wegsnijden van een hernia door Alcon gebeurt met minder pijn, (2)of wanneer je bij die schrijnwerker voor je gebroken botten moet […]

lees meer

Filosofen in de epigrammen van Martialis: de cynicus (4)

Het cynisme is een filosofische stroming die in grote mate schatplichtig was aan de leer van Socrates. De cynicus Antisthenes (445-365 v.Chr.) had Socrates persoonlijk gekend en beweerde zelfs dat hij hem beter begrepen had dan Plato. Net zoals Socrates wordt de logica en de fysica door de cynici op een zijspoor gezet en gaat […]

lees meer

Filosofen in de epigrammen van Martialis: het stoïcijnse begrip van vrijheid (3)

Vrijheid is een belangrijk begrip in de leer van het stoïcisme, een stroming die rond 300 v.Chr. ontstond in Griekenland en meer bepaald op het eiland Cyprus. De stichter was Zeno uit Kition, niet te verwarren met die andere Zeno (uit Elea), die bekendheid verwierf met zijn scherpzinnige paradoxen. De ethiek is de hoofdbrok van […]

lees meer

Zoilus, slotstuk (epigram 12.54)

Het idee dat morele en fysieke eigenschappen nauw met elkaar verbonden zijn, is een typisch Grieks en Romeins idee. Dat het uiterlijk een spiegel was van het innerlijk wordt met de term ‘fysiognomie’ aangeduid. Vooral in de 1ste en 2de eeuw was die “wetenschap” erg populair. Die denkbeelden zijn evenwel een pak ouder: ook in […]

lees meer

Zoilus als walgelijke gastheer (epigram 3.82)

3.82 Wie een invitatie bij Zoilus durft accepteren,kan evengoed bij een goedkope del dineren (1)of nuchter deze tour de force presteren:een drinkpartij bij Leda begeren. Bekers zijn bij haar niet in gebruik.Iedereen drinkt uit dezelfde, gebarsten kruik. (2)Deze dingen verzinken in het niet,als je Zoilus tijdens een maaltijd bezig ziet.Volledig in het groen ligt hij […]

lees meer

Zoilus andermaal de mantel uitgeveegd (epigram 11.85)

Nee, op vlak van seksualiteit waren de Romeinen zo conservatief als de pest. ‘Fallocentrisch’ is het woord dat hun seksuele moraal uitstekend samenvat: penetreren of gepenetreerd worden, that’s the question. Was je een vrijgeboren Romeinse man, dan luidde het antwoord: penetreren. Was je een vrouw of een slaaf, dan werd je gepenetreerd. Romeinse mannen die […]

lees meer